Fransa’nın erken seçimi AB içinde nasıl okunmalı?

Birçok ülkede siyasetin gündemi aşırı sağın yükselişiyken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında seçim sonuçlarından en fazla etkilenen ülke Fransa oldu. 

Seçimlerde Fransız aşırı sağının temsilcisi RN (Ulusal Birlik – Rassemblement National) yüzde 31,37 oranla birinci sırada yer alırken, Cumhurbaşkanı Macron’un partisi Yeniden Doğuş (Renaissance) ise oyların sadece yüzde 14,6’sını elde etti. İki parti arasındaki oy farkının bu denli fazla olması da Cumhurbaşkanı Macron’u Ulusal Meclis’i dağıtma kararını almaya itti.

Fransa’da gündemin ana maddesi ise 30 Haziran – 7 Temmuz arasında gerçekleştirilecek ulusal seçimler.

Macron neye dayanarak erken seçim kararı aldı?

Macron’un erken seçim kararı Fransa kamuoyunda tartışma konusu haline geldi. Çünkü ortada bir normlar çatışması mevcut.

Fransız Anayasası’na göre Cumhurbaşkanı’nın Meclis’i feshetmesi halinde “en az 20, en fazla 40 gün” içerisinde ulusal seçimlere gidilebiliyor. Fransız Seçim Kanunu’nda ise “bir ay gecikmeyle seçime gidilir” ibaresi mevcut.

Fransa’da bu iki madde üzerinden tartışmalar devam etse de seçimler 30 Haziran – 7 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek.

Fransa’da hangi eğilimler ön plana çıkıyor?

Avrupa Parlamentosu (AP) seçim sonuçları, Fransız siyasetindeki fay hatlarına ilişkin önemli ipuçları barındırıyor. Bunlardan ilki, Le Pen’e verilen oyların coğrafi dağılımını analiz ederek yorumlamak mümkün.

2008 Ekonomik Krizi sonrası AB’nin birlik olarak geliştirdiği Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM – European Stability Mechanism), parasal sıkılaşma sayesinde ekonomik istikrarın sağlanabileceği öngörmekteydi. Berlin’in direttiği enflasyonu dizginleme temelli mali politikalar ise Fransa gibi yapısal sorunlara sahip ekonomilerde yıkıcı etkileri de beraberinde getirmiş görünüyor. İzlenen politikaların satın alma gücünü günden güne azalttığı da ortada. OECD’nin paylaştığı satın alma gücü paritesi verilerine göre, Fransa’da parite 2008 yılında 0,882 iken 2022’de 0,674’e gerilemiş.

Avrupa Merkez Bankası’nın uyguladığı bu rijit para politikasının yanı sıra, Brüksel’in dış politika tercihleri de Fransız kamuoyunun eğilimini değiştiriyor. Avrupa Komisyonu Avrupa Yetenek Havuzu (European Talent Pool) ile Göç ve Sığınmacılar Paktı gibi göçmen akışını sınırlandırıcı politikalar geliştirse de Fransız kamuoyunun beklentilerini karşılayabilmiş durumda değil. Fransız yasaması bu konuda önlemler almak istese de Brüksel buna engel oluyor. Geçtiğimiz 20 yılda göçmen akışının sınırlandırılmasına ilişkin 28 yeni yasa yürürlüğe girse de yaklaşık 68 milyon nüfusa sahip Fransa’nın 8,6 milyonu Fransız değil.

Fransa’daki illegal göçmen sayısı ise 2015’te 75 bin seviyelerinden 2023’te 225 bin seviyelerinin üzerine çıkmış durumda. Göçmen akışının yavaşlatılması bir yana 2022’de başlayan Rusya – Ukrayna Savaşı’nda Brüksel’in açık kapı politikası uygulaması, AB’deki göçmen sayısının hızla artmasına sebep oluyor. Geçtiğimiz iki yılda Ukrayna’dan AB’ye göç eden Ukraynalılar sayısı 4 milyonun üzerinde. Fransa’daki Ukraynalı göçmenlerin sayısı da 60 binin üzerinde.

Macron güven tazeleyebilir mi?

Avrupa Parlamentosu seçimlerinden beklentilerin çok altında oy alan Macron’un partisinin, 30 Haziran’daki erken seçimlerde ne kadar oy alacağı merak konusu. İkinci dönemini yaşayan Macron’un seçim politikasını aşırı sağ ve Rusya karşıtlığı üzerinden devam ettireceğini söylemek yanlış olmaz. Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Le Pen’e güvenen Fransa’da, sandığa giden seçmenler 30 Haziran seçimine aynı düzeyde ilgi gösterir mi sorusu da Fransa’da yeni meclisin kurulmasında önemli bir etken olacaktır.

AB’nin iki motor gücünden birisi olan Almanya’da neler yaşanıyor? Bir sonraki yazımızda da ‘Olaf Scholz’un Almanyası’nı AP seçimleri nasıl etkiledi?’ sorusuna yanıt aramaya çalışacağız.

Haber: Hasan Bilgili, Salih Kaya

Grafik: Nursel Cobuloğlu Çoban