Özbekistan’da yeraltı suyu zemine yakın olduğu için ölenler toprağın üstüne defnediliyor

Özbekistan’ın batısındaki Harezm bölgesi, Orta Asya’nın en uzun nehirlerinden biri olan, yaklaşık 2 bin 540 kilometre uzunluğundaki Ceyhun Nehri olarak da bilinen Amu Derya’nın yakınlarında yer alıyor.

Yer altı su varlığı bakımından zengin olan bölgede, suların zemine çok yakın olması mezar kazma ve defnetme işlemlerini zorlaştırıyor. Bu nedenle, bölgede mezarlar toprağın altı yerine üstüne inşa edilen kabre konuluyor.

Yüzyıllardır bu şekilde devam eden bu defretme yöntemi geleneksel hale gelmiş durumda.

Ölen kişi defnedilirken kültürel ve dini gelenekler ihmal edilmezken, ölen kişiye saygı gösterilmesi, hatırasının yaşatılması için mezarlar özenle hazırlanıyor, inşa sürecinde ise bölgede bol bulunabilen kerpiçten yararlanılıyor.

Defnedilecek kişi için inşa edilen mezarlarda genellikle tuğla, taş, çamur gibi materyaller ve bazı süslemeler bulunuyor.

Mezarlar çatılı, kubbeli, yerel mimariye uygun şekilde düzenlenirken, kabrin dışında ölen kişiye ait bilgiler ve yer yer fotoğraflar da yer alıyor.

Mezarların üzerine, ölen kişilerin adları, doğum ve ölüm tarihleri yazılıyor. Bazı kabirlerde ise Kur’an-ı Kerim’den bazı ayetler ile ölen kişinin fotoğrafına da yer veriliyor.

Hive bölgesinde yaşayan Şaripov Matnazar, ölen kişileri yerin altına değil yer üstündeki kabirlerin içine gömdüklerini belirterek, “Bunun temel nedeni suyun yere yakın olması, toprak kazıldığında bir-iki metrede su çıkabiliyor.” dedi.

“Harezm’de mezarlar yerin üstünde yapılır”

Ölüleri İslami usullere göre kefenlediklerini aktaran Matnazar, cenazenin ise yerin üstüne inşa ettikleri kabirlerin içerisine bir yakını tarafından bırakıldığını söyledi.

Matnazar, “Ölüyü kabire bıraktıktan sonra üzerine yapılacak ilk kabire ilk kerpicin de yakını tarafından bırakılması lazım. Kabirin tamamının kapatılmasını ise başkaları yapar. Ölü defnedilip üstü örtüldükten sonra ise Kur’an-ı Kerim okunur.” diye konuştu.

Mezarlıklarda kümbet şeklinde mezarların da olduğunu aktaran Matnazar, üst üste yapılan mezarlar ve kümbetlere aynı aileden kişilerin konulduğunu, bunun nedeninin ise aynı soyun yan yana defnedilmesi geleneği olduğunu vurguladı.

Matnazar, çocuklar için ise kümbetlerin yapılmadığını, onların yerin altına gömüldüklerini kaydetti.

“Bütün Harezm’de mezarlar yerin üstünde yapılır, kabirler yerin üstündedir.” ifadelerini kullanan Matnazar, yer olmadağından dolayı mezarların üst üste yapıldığını dile getirdi.

Matnazar, yüzyıllardır bu şekilde ölülerini defnettiklerini, dedelerinden bu şekilde ölüyü gömmeyi öğrendiklerini sözlerine ekledi.